Nadiya Resûl
Nexweşiyên tansiyona xwînê: cure, sedem, nîşan, rêbazên dermankirinê û kengî divê mirov biçe gel bijîşk an nexweşxaneyê?
Agahiyên li ser tansiyona xwînê:
Zêdebûna tansiyona xwînê rewşek hevpar e ku bandorê li damarên laş dike, her wiha jê re Hîpertansiyon jî tê gotin. Di rewşa tansiyona bilind de, hêza xwînê ya ku li ser dîwarên damaran bi domdarî pir zêde dibe. Ev yek dil dixebitîne da ku xwînê pij bike. Pîvana xwînê bi milîmetre merkur (mmHg) tê pîvandin.
Pîvana xwînê bi milîmetre merkur (mmHg) tê pîvandin. Dema ku tansiyona xwînê 80/130 mmHg an bilindtir be, rewş bi gelemperî wekî tansiyona xwînê bilind tê binav kirin.
Cureyên nexweşiyên tansiyona xwînê:
Fakulteya Amerîkî ya Cardiology û Komeleya nexweşiyên di ya Amerîkî tansiyona xwînê li çar kategoriyên gelemperî dabeş dikin. Tansiyona xwînê ya îdeal wekî tansiyona xwînê ya normal tê dabeş kirin.
-Tansiyona xwînê ya normal; Divê di navbera tansiyona 80/120 mmHg an kêmtir be.
-Tansiyona bilind a nerm; Divê hejmara jorîn di navbera 120 û 129 mmHg de be û hejmara jêrîn li jêr e, ne li jor, 80 mmHg.
-Qonaxa 1 hîpertansiyon; Divê hejmara jorîn di navbera 130 û 139 mmHg de be, ya jêrîn jî di navbera 80 û 89 mmHg de be.
-Qonaxa 2 hîpertansiyon; Divê hejmara jorîn 140 mmHg an bilindtir be, an jî hejmara jêrîn 90 mmHg an mezintir e.
Sedemên nexweşiya tansiyona xwînêan:
Tansiyona xwînê ji aliyê du faktoran ve tê diyarkirin: Hejmara xwîna ku dil pompe dike û xwîn çiqasî di nav damaran de diherike. Dil çiqas zêde xwîn pompe dike û damar jî teng dibe, tansiyona xwînê jî ewqasî bilind dibe.
Tumorên adrenal
Ji zayînê ve pirsgirêkên bi damarên dil re hene, ku jê re kêmasiyên dil ên
zikmakî jî tê gotin.
Dermanên kuxikê û sermayê, hin dermanên êşê, hebên kontrolkirina zayînê, û dermanên din ên bi reçete
Dermanên neqanûnî, wek kokaîn û amfetamîn
Nexweşiya gurçikê
Qutbûna bihnê
Pirsgirêkên tîroîdê
Carinan tenê muayeneyek bijîjkî dikare bibe sedem ku tansiyona we zêde bibe. Ev rewş wekî sendroma kirasê spî tê zanîn.
Du cureyên sereke yên tansiyona bilind hene
Ji hîpertansiyona seretayî re hîpertansiyona bingehîn tê gotin.
Ji bo piraniya mezinan, sedemek taybetî ji bo tansiyona bilind tune. Ji vê cureyê tansiyona bilind re hîpertansiyona bingehîn an hîpertansiyonek bingehîn tê gotin. Ev rewş bi gelemperî di nav çend salan de hêdî hêdî xuya dike. Çêbûna plakên di damaran de, ku jê re atherosclerosis tê gotin, xetera tansiyona bilind jî zêde dike.
Hîpertansiyona duyemîn ya giştî
Ev celeb tansiyona bilind ji ber rewşek bingehîn pêk tê. Ew pir caran ji nişkê ve xuya dike û dibe sedema tansiyona xwînê ji hîpertansiyona bingehîn. Nexweşî û dermanên ku dikarin bibin sedema hîpertansiyona duyemîn ev in:
Nîşaneyên nexweşiyên tansiyona xwînê:
Piraniya mirovên bi nexweşiya tansiyona bilind dikevin her çendî tanisyona nexweşan bighêje asteke xeternak tu nîşanane li wan xuya nake. Dibe ku tansiyona we bi salan bê nîşanek bilind be.
Hin nexweşên bi tansiyona xwînê bilind bi van hîsan hîs dike:
-Serêşî
-Kurtbûna bêhnê
-Xwîna poz
Lê belê ev nîşane bi taybetî destnîşan nakin. Ew bi gelemperî tenê dema ku tansiyona bilind digihîje qonaxek cidî an xeternak a jiyanê pêk tê.
Dermankirina nexweşiyên tansiyona xwînê:
Ger tansiyona bilind neyê dermankirin, xetera krîza dil, stroke û pirsgirêkên tenduristiyê yên giran zêde dike. Ji ber vê yekê, pêdivî ye ku ji 18 saliya xwe ve herî kêm her du salan carekê tansiyona xwînê were pîvandin. Dibe ku hin kes hewce bike ku tansiyona wan pir caran were pîvandin.
Şopandina adetên jîyana tendurist wek dûrketina ji cixarê, werzîşê, û xwarina xwarinên tendurist dikare ji pêşîlêgirtin û dermankirina tansiyona bilind re bibe alîkar. Lê hin kes hewce ne ku ji bo dermankirina tansiyona bilind dermanan bikar bînin.
Kengî divê mirov biçe gel bijîşk an nexweşxaneyê?
Heger zêdebûna tansiyona xwînê ji 120/180 mmHg zêdetir wekî qeyranek hîpertansiyonê an acîl tê binav kirin. Di vê rewşê de, divê lênihêrîna bijîjkî ya acîl ji bo her kesê ku tansiyona wî digihîje vê nuqteyê were gerandin.
